CHUYỆN NÀY KHÔNG KỂ CŨNG PHÍ. - Trần Thanh Tuân

Năm  ấy Hội đông tốt nghiệp Máy của Trường có ba đề tài lí thuyết hóc búa.

1.                 1. Thiết kế máy tiện lỗ tam giác.

     2. Thiết kế máy khoan lỗ vuông .

     3. Thiết kế đồ gá gia công bánh răng côn cong trên máy tiện 1K62

Tôi xui xẻo bị làm đề tài số 1 - Tiện lỗ tam giác. Đề tài này thày Luyện mang từ Hungary về. Nhận xong đề tài, tôi cứ ngẩn tò te, lo lắng vô cùng. Trước nay học thì chỉ biết tiện thì ra vật tròn xoay chứ làm sao ra lỗ tam giác được! Bàn bạc với anh em cả lớp thì thằng nào cũng lắc đầu nói mày khôn hồn thì xin đổi đề tài đi, không thì chết con ơi!

Gia công lỗ trên máy phay

Lo không ăn không ngủ được hết tuần lễ đầu tiên, phát khóc lên rồi. Tôi lên bộ môn xin đổi đề tài nhưng thày Nhân, thày Phồn bảo không được và động viên cứ làm đi. Thày Luyện hướng dẫn thì về Hà nội mất rồi. Thày mới cưới vợ mà! Quay về, bí như mít đặc, tôi liều mạng đi kiếm thày Lê Aí Châu. Tìm mấy hôm không thấy, sau mới biết thày đi thực tế nghiên cứu sóng biển ở Sầm sơn cuối năm mới về. Không thể cứ ngồi lo. Hôm sau tôi về Hà nội hỏi thăm lần mò mãi cũng tới được Khu tập thề CBCNV của Trường Đảng cao cấp Nguyễn Aí Quốc ở đường Nguyễn Trãi, tìm được thày Luyện mừng ơi là mừng. Thày cho ăn cơm rồi cười thông cảm hỏi, cậu  tính đến đâu rồi? Dạ em chưa biết tính thế nào ạ. Chết, chết, vậy hả, về trường đi… tìm sách ở Thư viện, giải bài toán phối hợp 2 chuyển động quay và tịnh tiến, vài bữa thày lên giúp cho. Thế rồi thày có việc bận phải đi. Tôi cùng thày đi ra cửa, một cách tiễn khách mới, thày đi việc thày, tôi đi lang thang đến thằng bạn đang học ở Thủy lợi ngủ nhờ ăn nhờ đến khuya đi ra ga Hàng cỏ quay về trường. Đi mà nước mắt cứ muốn trào ra.

 Lo quá. Tối hôm sau tôi mạnh dạn lên gặp thày Phồn, tìm phao cứu sinh. Thày Phồn tủm tỉm cười hóm hỉnh bảo đề tài của cậu hay muôn thủa,  thày nhắc đi nhắc lại, TIỆN LỖ TAM GIÁC, KHOAN LỖ TAM GIÁC hay..,..hay từ lý thuyết đến thực hành. Anh Luyện thì đang đi thực hành ở Hà nội rồi, cậu thì ở đây tính lý thuyết khoan, tiện lỗ tam giác. Cả hai thày trò đều hay!

Tôi nài nỉ thày chỉ cho phương pháp làm. Thày cười tít rồi giơ hai tay ra hai phía cái cao cái thấp, một bàn tay bóp lại, bàn tay kia thì như xoa xoa và lại cười  nói có hai tiếng “chép hình - chép hình”. Vỗ vai tôi thày bảo thế nhé! Thày tiễn ra cửa không nói thêm gì nữa.

Vẫn thấy mù mờ, chưa thấy ánh sáng chân trời đâu, sáng hôm sau mượn được cái xe thồ của thằng Tuấn K12-IB tôi phi lên Thịnh đán tìm khu tập thể Bệnh viên đa khoa Thái nguyên tới nhà cô Nguyệt dược sỹ vợ thày Mai Trọng Nhân. Gặp được thày vừa mừng vừa lo. Thày Nhân nghe tôi trình bày rồi bảo cả thằng H. làm đồ án Khoan lỗ vuông cũng đang có mặt ở đó. Các cậu về Trường Bách khoa Hà nội nhờ bạn bè mượn cho cuốn TOM 6, đọc hết chương 2&3, giảỉ hai bài toán quỹ tích ở đó thì làm được. Thế thôi! Thày chẳng nói thêm gì. Pha trà cho uống, cho ăn lạc rang rồi thày tiễn khách. Chúng tôi mừng hú và bừng tỉnh ra về.

Ba tuần sau, thày Luyện - khi đã nghiên cứu kĩ thực hành giỏi ở “nhà máy “- về trường vui vẻ tận tình giúp tôi tính toán, chỉ dẫn làm đồ án.

Vật vã 3 tháng trời tôi cũng cho ra đời được một máy Tiện lỗ tam giác.

Bây giờ nghĩ lại vẫn còn kinh! Mãi sau này tôi mới hiểu ý thày Phồn, nhưng mà vẫn kinh!

Tiện tròn xoay như xoa như vuốt thì thằng nào cũng làm được kha khá, chả cần phải học.

Khoan lỗ tròn tròn thành méo thì thằng nào làm cũng giỏi, chả cần phải học, cũng chả cần có điện đóm gì!

Còn khoan lỗ vuông lỗ tam giác thì… cứ hỏi thằng R. nhé.

Nó học điện nhưng khoan giỏi lắm, khoan sâu, khoan lâu, khoan khắp mọi nơi, lại còn sáng tác một bài hát về khoan rất hay nữa đấy!

                                                     Sài gòn tháng 6/2013. TOTỪ TỪ.