Từ lúc bé thơ tôi đã được ba, mẹ và ông bà dạy hát những bài đồng dao, hát một cách vô tư trong sáng. Khi đến bài con chim Manh manh thì ngắc ngứ, mấy lần hỏi bà về nó. Bà bảo chim Manh manh còn gọi chim Hoa mai. Đây là loài chim rất bé ( nặng khoảng 20 gram ) chỉ làm tổ, kiếm ăn trên các bụi cỏ và và các bụi cây lúp xúp. Tôi không hiểu sâu sắc về lời bài hát, quên luôn cho đến tận một hôm...
Hôm đến chơi nhà người bạn ở xa xứ thấy lập lại y ngữ cảnh câu chuyện mà Đ.T.Q đã kể thấy có cái gì băn khoăn.
Xa xứ gia đình Việt nào cũng muốn dạy con tiếng Việt. Mấy bài hát đồng dao là cách tiếp cận tốt nhất cho các cháu vừa học, vừa hát, vừa chơi, vừa giữ được tiếng của quê hương.
Một buổi chiều khi chúng tôi vừa được anh chủ nhà nhiệt tình đưa đi thăm thú Tp quay về thì thấy chị chủ nhà đang giận dữ với cháu gái. Cháu chừng bốn, năm tuổi đang mếu máo, nước mắt ứa ra, môi mím chặt. Thấy vậy anh chủ nhà hỏi :
- Có chuyện gì vậy hai mẹ con ?
- Em dạy nó hát đồng dao như mọi khi mà hôm nay nó không chịu hát.
Cháu bé lao về phía bố nức nở :
- Con không hát, con không hát bài này.
- Bài gì nào con gái yêu ?
- Bài con chim Manh manh.
- Tại sao con không hát ?
- Con chim bé nhỏ tội tình gì mà giết nó làm cỗ hả ba?
…..
…..
Cháu bé không sai, bài đồng dao bất tử.
Bữa cơm chiều trầm xuống vì người lớn ưu tư.
Ai ơi, giải thích dùm tôi với !
Sài gòn tháng 6 - 2014.
Ghi chú :
CON CHIM MANH MANH ( Lời hát ở miền Bắc, miền Trung )
Con chim Manh manh / Nó đậu cành chanh / Tôi lấy mảnh sành / Tôi quăng vào cổ / Tôi nấu bữa cỗ / Ông thầy ăn một / Bà Cốt ăn hai / Còn thủ còn tai / Đem về biếu bố.
CON CHIM MAMH MANH ( Lời hát ở miền Nam )
Con chim Manh manh / Nó đậu cây chanh / Tôi lấy miểng sành /Tôi chọi nó chết giãy / Tôi làm thịt bảy manh / Tôi dưng cho ông một manh / Tôi dưng cho bà một dĩa /Bà hỏi tôi con chim gì / Tôi nói : Con chim Manh manh.
Dịp Quốc Khánh mà TV khao cả làng Blog Cơ Điện chỉ bằng một con Manh manh nhưng cũng đủ để tiếu đàm cho vui:
Trả lờiXóa1- Có một vụ sát sinh vu vơ rồi ... nhỏ thôi mà dân Miền Bắc & Miền Trung "kỹ tính" nên có vẻ phiền lòng khi nhìn vào việc ăn chia - ngồi chỗ đã hợp lý hay chưa..;Đọng lại trong nội dung cau hát xứ đàng ngoài là cái câu ai cũng biết :"ông Thày ăn một, bà Cốt (có lẽ là con mẹ đầu bếp) ăn hai"- còn dân Nam bộ thì xuề xoà .. chỉ phác qua vài đối tượng được xơi chim- không phân biệt đẳng cấp địa vị..mà chỉ quan tâm xem món đó là gì? Âu cũng là TV nhờ câu hát đồng dao cổ ở từng nơi mà diễn tả đặc tính người dân theo các vùng miền ..?
2- Tuy nhiên nội dung chính câu chuyên TV kể không phải luận về nội dung vốn vẫn được quan tâm trong câu hát đồng dao bất kể là ở vùng miền nào mà chỉ là vấn đề thật dản dị, trực tiếp không ẩn dụ một chút xíu nào- đó là việc "sát chim" vô đạo lý do nhân vật em bé gái dễ thương phát hiện phản ứng!
Thạt là bất ngờ! Thật là xấu hổ cho Người nhớn- những người mà ngàn đời vẫn tự coi mình là mẫu mực, là làm gì cũng xứng để trẻ nhỏ chấp hành và noi theo?!
Một bài học cũng "máu xương" cả về nghĩa nọ lẫn nghĩa kia đấy chứ! Sờ gáy thấy xưa nay nhiều cái sờ sờ ra mà chẳng nhìn nhận lại cứ đi luận bàn nghien cứu ...ẩn dụ xa xôi rồi "ní nuận" vòng vèo chân trời , góc biển đẩu đâu..- âu cũng là một bài học...trẻ !
Cảm ơn TV cho xơi món Chim Manh manh mà có phải dân Bắc gọi là con chim Chích không nhỉ ?
2-
Bài viết của Tuân tinh tế !
Trả lờiXóaNhớ lại hồi học lớp 8, thầy dạy văn cho mình đề tài Thiện và Ác trong văn học dân gian, do phải đọc kỹ nên mình không có nhân vật Tấm luôn đặc trưng cho tính Thiện. Một cô gái mồ côi, hiền lành chịu khó nhưng cách trả thù thật ác độc cứ tịnh tiến theo thời gian:
- Phơi áo chồng tao phải phơi bằng sào/Chớ phơi bờ rào rách áo chồng tao
- Kẽo cà kẽo kẹt/Lấy tranh chồng chị chị khoét mắt ra.
Rồi tắm trắng bằng nước sôi, muối mắm con gái gửi về cho dì ghẻ ( tình tiết cuối khi truyện tranh được in trên giấy Thụy Điển đã được cắt bỏ)
Nên có nhận xét chính xác về các nhân vật trong văn học dân gian.
Đọc các bài bạn viết hết tếu táo lại sâu xa, không phải nghĩa Tuân vịt như đã đặt.
Khi nghiên cứu nghĩa đen nghĩa bóng của từ trong tiếng Việt cổ, TV viết bài này từ năm ngoái, đã nói chuyện với Mõ blog nhưng chưa trình làng vì năm qua quấy quả anh em nhiều rồi.
Trả lờiXóaVừa rồi ngồi chờ đợi trận banh sau của World cup mang ra sửa vài dòng rồi cất đợi lúc thích hợp thì dâng lên. Ngữ cảnh bài này chẳng qua là tìm cái môi trường thích hợp cho bài nó nóng mắt lên thôi.
Khi thấy cái vụ dàn khoan ngoài biển đông rồi Putin chiếm Crime, dân lành UCRAINA khi không lại chết . Đem ra dịp 2/9 này là có ý cả .
Nghĩa đen thì vậy nghĩa bóng tùy tâm. Mong bạn bè xa gần chỉ giáo cho hiểu thêm nữa.
_ Đại Nga khới chuyện dân Ukraina nổi loạn gần biên giới Nga để đòi tự trị...làm Tây Âu và Mỹ bị hút chết vào đó...thế là Cưm ngon tiêu..
Trả lờiXóa- Riêng cái dàn khoan nọ lại có sức hút hướng ngoại cho cả vùng, làm vơi bớt sự chú ý của dân chúng vào mấy vụ tham nhũng-câu móc thế lực bè phái điển hình ở TQ và những nuớc có mô hình." vừa đá bóng vừa cầm còi.".Vậy là giải nội nhiệt tốt- đó là kinh nghiẹm ngàn năm của bậc thày TQ mà học trò khi được dạy có đau một chút nhưng cũng được hưởng lây vì " trò" là hàng xóm cũng đang bị nóng quá .: Bọn "thủ quĩ ".. lợi dụng qui chế lỏng lẻo mang tiền chùa ra áp phe bị bể...:mấy đứa bảo vệ bị lòi mặt nạ vì câu móc ruột rà với bọn ma fia để cứu thoát nội trộm...
Thế là mấy "con chim manh manh " bị hành quyết , bị xả thịt khao dư luận cứ như ngẫu nhiên vậy ...Nhưng béo bở nhất là những " Bà cốt" của TV- những con chim ác bự- cao chân- khoẻ cánh kia!
Đang bị mất con lợn do con hổ vồ lại thấy con mèo tha con cá diếc qua..thì.. sao mèo qua được tay anh gia nô!
Đây là bài mình muốn nói về ; THÂN PHẬN.
Trả lờiXóa